Kerk aan het Lint

Utrecht

 

Bij een kerk denk je al snel aan een kerktoren, houten kerkbanken, figuratieve schilderingen en hier en daar een kroonluchter. Maar toen GROOSMAN de architectenselectie voor de nieuwbouw van de kerk voor NGK Rijnwaarde en GKV Leidsche Rijn won, kon je wel raden dat zo’n kerk er niet zou komen.

 

GROOSMAN wilde een nieuw soort kerk bouwen en het een andere functie in de maatschappij geven. Dat oude werkt niet meer; dat vergt teveel onderhoud, het is te groot en te kil. Een kerk, tegen Lapland aan, vormde voor een grote inspiratiebron voor dit project. De hele lokale bevolking heeft meegebouwd aan deze kerk in Finland. Ze gebruikten methoden en bouwtradities van vóór de industrialisatie. GROOSMAN was hier zo van onder de indruk dat zij zowel plaatselijkheid, samenwerken als circulariteit terug wilde laten komen in het ontwerp. Vandaar dat de kerk van binnen van hout is; iedereen kan een latje timmeren.

De vorm van het eenvoudige, eigentijdse kerkgebouw is geïnspireerd op de historische schuurkerk. Hierdoor past het goed tussen de kassen, boomgaard en schuren in de agrarische omgeving aan Het Lint.

Om een nieuwe typologie te bedenken, wilde wij alles te weten komen over kerken en hebben wij een boek geschreven over gebedshuizen. In het boek komen experts aan het woord, zoals een hoogleraar symboliek, en iemand die verstand heeft van de akoestiek in kerken, van het licht of van de regelgeving.

Naast de lengte van de bar was er nog een ander belangrijke factor om rekening mee te houden tijdens het ontwerpproces. Er zitten twee gemeenschappen in deze kerk, met ieder een eigen visie. De een wilde de stoelen op een rijtje, de ander wilde juist om elkaar heen kunnen zitten. De kerk is zo ontworpen dat het beide kan.

 

De vorm van het kruis komt terug in de gevel en de plattegrond van het gebouw, maar toch valt het niet meteen op dat dit gebouw dient als kerk. Daarnaast is alles in wittinten; de natuur buiten en de mensen binnen zorgen voor de kleur. Dat het er van binnen niet uitziet als een traditionele kerk, maakt de kerk multifunctioneel: Iedere ruimte kan kleiner of groter gemaakt worden. De ruimtes bovenin worden vaak verhuurd aan de gemeente Utrecht en de ruimte beneden wordt soms gebruikt als priklocatie van de GGD. Op die manier krijgt de kerk verschillende functies binnen de maatschappij.

De kerk is in drieën gedeeld; een verwijzing naar de Heilige Drie-eenheid. Bij binnenkomst kom je in de bewegingszone – daar waar het contact wordt gelegd. Het woord van God wordt op het podium gesproken, en dan is er nog de functiezone; de stilteruimte. Hier komt het licht komt van boven; daar zit de Heilige Geest. In de wand van de stilteruimte zit een klein raam waarvan het luikje altijd openstaat.

Het gebouw dient als een plek om elkaar te ontmoeten, het verbindt mensen. We zijn bepaalde dingen verloren in onze individualistische samenleving, en het is aan de architect om ervoor te zorgen dat men elkaar blijft ontmoeten en dat de interactie onderling blijft bestaan.

Quote Bart Stolk:

 

‘Het is hier ontzettend druk. Als er iets Christelijks georganiseerd wordt, dan kunnen we het er kerks uit laten zien. Is het een ander soort evenement of congres, dan halen we voorwerpen weg en zie je niet eens dat je in een kerk zit. De ontsluiting is perfect, men gaat er voor in en achter weer uit. De deuren staan altijd open.’